Compositieregels gebruiken bij het fotograferen met je mobiele telefoon

Bij het maken van een foto met je mobiele telefoon is het handig als je ‘de compositieregels’ kent. Je legt daarmee een goede basis om nog mooiere foto’s te maken. Je zal merken dat je de regels na een tijdje oefenen gewoon automatisch toepast en dat je foto’s beter zullen worden. Dit artikel geeft een overzicht van de belangrijkste compositieregels die je kan gebruiken bij het fotograferen met je mobiel.

De compositieregels

Hieronder staan de belangrijkste regels en tips bij elkaar zodat je ze stuk voor stuk kan gebruiken om je foto’s mee te verbeteren. Tip: maak met elke compositieregel eens een aantal foto’s met je mobiele telefoon. Je ziet dan gelijk of je foto daar beter van wordt en natuurlijk ook of je dat zelf mooier vindt. 

Je hoeft de regels uiteraard niet zomaar blind toe te passen maar het is wel handig om te weten dat ze bestaan en hoe je ze kan gebruiken. 

De regel van derden

Bij de regel van derden verdeel je de foto in negen vlakken: drie horizontaal en drie verticaal. Als je je onderwerp op de kruispunten van de lijnen neerzet is je compositie het sterkst. Daardoor wordt je foto vaak beter als je de regel van derden toepast. De regel van derden wordt uitgebreid beschreven in een ander artikel op deze site.

Leidende lijnen

Lijnen spelen vaak een belangrijke rol in de compositie van een foto. Lijnen die naar het onderwerp van de foto toelopen noemen we ‘leidende lijnen’ of ‘sturende lijnen’, een vertaling van het Engelse ‘leading lines’. Doordat je ogen de lijnen volgen als je naar de foto kijkt wordt je automatisch naar het onderwerp toegeleid. In het artikel op deze site over dit onderwerp komt het toepassen van leidende lijnen uitvoerig aan bod.

De regel van ruimte

Bij de regel van ruimte zorg je voor extra ruimte op je foto aan de kant waar je onderwerp naartoe kijkt of naartoe beweegt. Je versterkt daardoor de compositie van je foto door de positie en de bewegingsrichting van je onderwerp te benadrukken. Dit onderwerp kan een persoon zijn maar natuurlijk ook een auto of een fiets. In een ander artikel op deze site wordt deze regel van ruimte verder toegelicht.

De regel van de oneven aantallen

Een foto van een aantal voorwerpen bij elkaar wordt beter als het een oneven aantal betreft. Over de verklaring hiervoor zijn de geleerden het niet met elkaar eens. Waarschijnlijk heeft het te maken met het feit dat je oneven aantallen beter kan verdelen over je compositie dan je dat met even aantallen kan doen.

Het gaat hierbij om kleine aantallen zoals 3, 5 of 7. Bij grotere aantallen wordt het verschil tussen een even of oneven aantal te onduidelijk. In een apart artikel op deze site wordt verder op deze regel ingegaan.

De regel van het weglaten

Hou het simpel! Als er meerdere onderwerpen op je foto staan is het voor de kijker naar je foto vaak niet gelijk duidelijk wat je met je foto wil zeggen. Laat daarom overbodige zaken weg als ze niets met het onderwerp te maken hebben. Dit kan gelden voor een verdwaald blikje in een landschapsfoto maar ook voor een toerist die net achter je kindje langsloopt als je af wil drukken.

Deze regel hoort ook thuis bij de twee vragen die je jezelf stelt voordat je een foto maakt: wat ga ik fotograferen en hoe kan ik mijn onderwerp benadrukken? Het vereenvoudigen van je foto en het weglaten van overbodige elementen is daarbij een van de snelste manieren om dat voor elkaar te krijgen.

De felste kleur

Kijk goed naar de kleuren in foto die je gaat maken. De blik van de kijker gaat automatisch naar de felste kleur die op de foto staat. Probeer daarom opvallende kleuren rondom een minder fel gekleurd onderwerp te vermijden. Andersom kan je met een felgekleurd onderwerp juist goed gebruik maken van deze compositieregel.

Een extreem voorbeeld van de toepassing van deze regel is het gebruik van een selectieve kleur in een zwart wit foto: de color splash techniek. Ook hierover is op deze site een artikel geschreven. 

Het lichtste onderwerp

Net als met kleuren gaat de blik van de kijker automatisch naar het lichtste deel van je foto. Zorg er dus voor dat dat lichtste deel je onderwerp is! Dit is ook de reden dat je het onderwerp op je foto kan benadrukken met nabewerking door het toepassen van een vignette waarbij de randen van de foto donkerder worden gemaakt. Ook al is dit geen ‘pure’ compositieregel, deze techniek hoort wel thuis in dit rijtje om je mobiele foto’s te verbeteren.

Scherpte/onscherpte

Het scherpste deel in een foto krijgt automatisch de meeste aandacht. Zorg er dus voor dat dit je onderwerp is! De foto’s van je mobiele telefoon hebben echter vaak een enorme scherptediepte: alles op je foto is scherp! Er zijn verschillende mogelijkheden om dit aan te passen:

• Creëer een onscherpe achtergrond door je onderwerp van heel dichtbij te fotograferen, de achtergrond wordt dan automatisch onscherp.
• Een bijzondere manier om een klein stukje van je foto scherp te krijgen is het gebruik van een macro-lensje op je telefoon zoals de macroband of een Olloclip lens. Een dergelijk lensje heeft zo’n klein gebiedje dat scherp is dat het zelfs moeilijk is om goed scherp te stellen!
• Je kan ook nabewerking van je foto gebruiken door de achtergrond onscherp te maken, bijvoorbeeld in de app AfterFocus.
• Een extreme toepassing van het gebruik van scherpte en onscherpte in een beeldbewerkings-app is een miniatuurfoto waarbij het net lijkt of je naar een poppenhuis kijkt.
• Bij het fotograferen van personen is de portretmodus van de nieuwste mobiele telefoons een goede methode om je onderwerp scherp te houden en de achtergrond onscherp te maken. 

Regel van Symmetrie

Een symmetrisch onderwerp of detail leent zich heel goed voor een volledig symmetrische foto: het midden van je onderwerp loopt precies door het midden van je foto. De compositie wordt daar sterker van omdat je foto meer in balans wordt gebracht. 

Voorbeelden daarvan zijn gebouwen, bomen maar natuurlijk ook kleine symmetrische details. Als je naar een dergelijke foto kijkt ga je automatisch zoeken naar de verschillen tussen links en rechts om te kijken of het niet gewoon een halve gespiegelde foto is. In een van de artikelen op deze site wordt beschreven hoe je deze regel het best kan toepassen.

Omlijsten (framing)

Je kan de aandacht extra op je onderwerp richten door dit te laten omringen door een natuurlijke donkere rand zoals bijvoorbeeld takken, een poort of een raam. Het onderwerp van de foto wordt dan als het ware ingelijst en krijgt daardoor automatisch de gewenste aandacht van de kijker. In een artikel op deze site wordt het techniek van omlijsting apart beschreven.

Herhaling

De kracht van de herhaling zit in het interessanter maken van je onderwerp. Doordat je oorspronkelijke onderwerp meerdere keren op de foto staat wordt de compositie versterkt. Dit kan je natuurlijk alleen in heel specifieke gevallen toepassen maar als je de kans krijgt dan moet je die regel zeker eens gebruiken!

Hou bij een ‘kleine’ herhaling ook rekening met de regel van oneven aantallen.

Maak je onderwerp beeldvullend

Als je het onderwerp te klein op je foto zet krijgt het onvoldoende aandacht. Probeer dichterbij te gaan staan (niet gelijk digitaal inzoomen!) om het onderwerp beeldvullender te fotograferen. 

Bijkomend voordeel is dat er daardoor ook minder dingen in beeld komen die de aandacht van het onderwerp af kunnen leiden. Bij portretfoto’s is dit een handige regel om toe te passen. Bij foto’s van details is deze regel zelfs onmisbaar!

De regels kennen en overtreden

De compositieregels en tips in dit artikel kan je gebruiken als handvatten voor het maken van betere foto’s met je mobiele telefoon. Het is natuurlijk aan jou of je vindt dat je foto’s ook mooier worden bij het toepassen van deze regels. 

Kortom: leer de regels kennen, experimenteer ermee en overtreed ze bewust. Het zijn per slot van rekening jouw foto’s… Succes!

En gebruik jij ook nog andere regels bij het fotograferen laat het ons dan eens weten!