9 oorzaken van onscherpe foto’s met je mobiel (en wat je eraan kunt doen!)

Een veelgehoorde klacht over mobiele fotografie is dat de foto’s niet scherp zijn. In dit artikel worden een aantal mogelijke oorzaken genoemd van onscherpe foto’s. Uiteraard worden er ook oplossingen en tips gegeven om toch scherpe foto’s te kunnen maken met je smartphone.

1. Beweging telefoon door afdrukken

Als de telefoon wordt bewogen bij het drukken op de afdrukknop wordt de foto onscherp. De oorzaak van deze beweging is dat de knop zo hard wordt ingedrukt met een van de vingers dat je arm automatisch meebeweegt om ‘kracht te zetten’.

Oplossing: druk heel lichtjes op de afdrukknop op het scherm (met je duim) of gebruik een van de volumeknopjes aan de zijkant van je telefoon (met je vinger) om af te drukken. Je kan natuurlijk ook de zelfontspanner (timer) van je telefoon gebruiken of een afstandsbediening. Hoe dan ook probeer af te drukken met zo min mogelijk beweging.

2. Beweging telefoon door vasthouden met één hand

Als je de telefoon in één hand houdt is je houding niet erg stabiel. De telefoon zal daardoor wat bewegen tijdens het afdrukken waardoor je foto onscherp wordt.

Oplossing: hou je telefoon met twee handen vast, zoals op het logo van deze site. Door zo’n stabielere houding zal je telefoon minder bewegen tijdens het maken van de foto. Je kan natuurlijk ook proberen om de telefoon of je arm te ondersteunen, bijvoorbeeld op een muurtje, op een stoelleuning of tegen een boom.

3. Te dichtbij

Alle camera’s en dus ook je cameratelefoon hebben een minimale afstand waarop ze nog net scherp kunnen stellen. Als je de telefoon nog dichter bij het onderwerp houdt kan er dus niet meer scherpgesteld worden. De foto die je vervolgens maakt is dan dus ook niet scherp.

De telefoon werd te dicht bij het luciferdoosje gehouden, daardoor is de bovenkant niet scherp. Het scherpe gedeelte begint daar vlak onder. [iPhone 4s]

Oplossing: voor dit probleem is maar een echte oplossing – houd de telefoon wat verder van je onderwerp af! Wil je toch van heel dichtbij een foto maken dan zijn er speciale macrolensjes te koop voor je smartphone zoals de Olloclip en de Easy-Macro lens.

4. Te weinig licht.

Als je een foto wil maken terwijl er niet veel licht is dan heeft je smartphone vaak moeite met scherpstellen. Als het scherpstellen al lukt dan duurt het meestal wat langer voordat de foto daadwerkelijk gemaakt wordt. Soms duurt dat zelfs zo lang dat je je handen dan al niet meer helemaal stil houdt omdat je denkt dat de foto al genomen is.

Daarbij gebruikt je telefoon (in de automatische stand) een langere sluitertijd om voldoende licht binnen te krijgen. Met andere woorden: de camera is dan niet meer in staat om je onderwerp ’te bevriezen’. Daardoor zal je snel onscherpte krijgen als je een bewegend onderwerp fotografeert. Ook je eigen bewegingen veroorzaken dan sneller onscherpte.

Oplossing: vraag je onderwerp om even niet te bewegen, gebruik eventueel een statief. Als je nachtopnamen maakt van gebouwen of andere stilstaande onderwerpen zijn er speciale apps beschikbaar die meerdere foto’s maken en die dan samenvoegen. Daardoor krijg je een betere belichting en minder ruis op je foto. Een statief is dan wel handig natuurlijk.

Je kan zelf nog licht toevoegen door meer lampen aan te doen maar bijvoorbeeld ook door speciale led-flitsertjes voor je mobiele telefoon te gebruiken zoals de iBlazr. De ingebouwde flits op je telefoon is meestal geen goede optie: omdat deze zo klein is en vlak naast de lens zit, is het licht van dichtbij te hard (veel contrast) en van veraf te zwak.

5. Onderwerp beweegt te snel

Als je een snel bewegend onderwerp fotografeert terwijl je de camera stilhoudt is er een grote kans dat het onderwerp onscherp op de foto komt. De opname duurt gewoon te lang om het onderwerp ‘te bevriezen’.

Oplossing: gebruik de ‘meetrek’-techniek. Hierbij beweeg je de telefoon mee met je onderwerp en druk je tegelijkertijd af.

Stel je fotografeert een schaatser zoals op de foto’s hierboven. Je zorgt er dan voor dat deze schaatser continu op hetzelfde plekje op je scherm blijft door je telefoon met hem/haar mee te bewegen. Op hetzelfde moment maak je een foto. Het is in dit soort gevallen handig om meerdere foto’s te maken (‘burst mode’), dan kan je later op je gemak uitzoeken welke het beste is gelukt. De snelheid van je telefoon zal namelijk niet continu hetzelfde zijn als de snelheid van je bewegende onderwerp. Meetrekken is een leuke techniek om te gebruiken, het kost wel wat tijd om deze onder de knie te krijgen dus vergeet niet om van tevoren te oefenen!

6. Inzoomen wordt lelijk

Gebruik je de zoomfunctie? De zoom van een smartphone is vaak digitaal, de software laat gewoon een kleiner deel van het beeld zien op hetzelfde scherm. Daardoor lijkt het net of je aan het inzoomen bent. De beeldkwaliteit van je foto wordt echter korreliger en onscherper en algemener gezegd: slechter.

Oplossing: gebruik de zoomfunctie bij voorkeur niet maar ga dichter bij je onderwerp staan. Als het echt niet anders kan dan is een korrelige foto altijd beter dan geen foto. In sommige gevallen kan je ook nog een beetje ‘inzoomen’ door je foto bij te snijden in een fotobewerkingsapp.

7. Vlekken bij HDR stand

Staat je camera op HDR stand? Als je grote verschillen hebt in licht en donker (groot contrast) dan is HDR een goede optie om een betere foto te krijgen. Als je een HDR-app gebruikt, maakt je telefoon meerdere foto’s vlak achter elkaar. Die foto’s worden (in de app) over elkaar heen gelegd en vervolgens wordt de beste belichting van elke foto gebruikt voor het eindresultaat. Als je echter een bewegend onderwerp fotografeert dan zijn die foto’s niet identiek en daardoor kunnen er lelijke vlekken en onscherpe delen ontstaan op de eindfoto.

Detail van strandfoto. De arm bewoog op het moment dat de foto werd gemaakt. Daardoor zitter er wat lelijke vlekken op, dat is geen zand en ook geen verbrande huid maar het effect van HDR bij een bewegend onderwerp

Oplossing: zet bij snelbewegende onderwerpen de HDR-functie van je smartphone uit. Als je daarover twijfelt, zet dan in ieder geval de optie ‘ook originele foto opslaan’ (of iets vergelijkbaars) aan.

8. Scherpstellen op verkeerd onderwerp

Is de foto scherpgesteld op de muur in het midden maar niet op je onderwerp aan de zijkant? Je telefoon heeft dan niet ‘gemerkt’ dat je onderwerp ergens anders op de foto stond. Dit is eenvoudig op te lossen.

Oplossing: tik op je onderwerp op het scherm van je telefoon en de camera stelt scherp op dat onderwerp. Langer indrukken zorgt bij sommige toestellen (onder andere de iPhone) ook voor een focus en belichtings-vergrendeling, vergelijkbaar met het half-indrukken van de ontspanknop van een ‘gewone’ camera.

9. Vieze lens

Een vaak voorkomende oorzaak van een onscherpe foto: is je lensje wel schoon? Het lensje van je telefoon is vaak onbeschermd en wordt regelmatig aangeraakt bij het uit je broekzak of handtas halen van het toestel. Het lensje wordt dan snel vies en daardoor worden je foto’s wazig of vlekkerig. Met het schoonmaken van een lensje heb ik al meerdere mobiele fotografen geholpen om de kwaliteit van hun foto’s flink te verbeteren!

Oplossing: maak je lensje regelmatig schoon. Neem hiervoor eventueel een speciaal lensdoekje mee.

Tot slot

Maak je vaak onscherpe foto’s met je mobiele telefoon? En begrijp je niet hoe dat kan? Wellicht kan je met een of meerdere van bovenstaande oorzaken en oplossingen aan de slag om wel scherpe foto’s te maken.

Als je blij bent met de resultaten of je hebt nog andere tips of vragen over het maken van scherpe mobiele foto’s, laat het dan even weten in het commentaarvak hieronder!